Qalxanabənzər (tiroid) vəzi xəstəlikləri
Qalxanabənzər vəzi (tireoid vəzi) boynumuzun ön hissəsində yerləşən, iki paylı, kəpənək formalı, çəkisi təxminən 20-25 qram olan daxili sekresiya vəzisidir. İfraz etdiyi, orqanizm üçün böyük fizioloji əhəmiyyətə malik hormonlarla orqanizmin yaşama tempi-metabolizm, böyümə, inkişaf və s. tənzim olunur. Hazırda endokrinologiyanın xüsusi bölməsi olan “tireoidologiya” məhz qalxanabənzər vəzin xəstəlikləri ilə məşğul olur.
Qalxanabənzər vəzin hazırladığı hormonun sekresiyası azalarsa orqanizmin iş qüvvəsi azalar, artıq sekresiya olunarsa artar. Qalxanabənzər vəzin xəstəlikləri özünü vəz funksiyasının artması (hipertireoz), azalması(hipotireoz) və ya dəyişməməsi (eutireoz) şəklində göstərir.
Qalxanabənzər vəzin iltihab və xərçəngdən (kanser) başqa bir səbəblə böyüməsinə zob (ur) deyilir. Elmi cəhətdən zob, əslində müstəqil xəstəlik olmayıb, vəzin böyümənini ifadə edən bir əlamət, bir simptomdur. Qalxanabənzər vəzin hər xəstəliyində zob olmur və ya zob deyilməz.
Qalxanabənzər vəzi xəstəliklərinin hər birinin elmi-tibbi izahı və adı vardır. Lakin zob- xalq arasında qalxanvari vəzin bütün xəstəliklərinə verilən ümumi ad olaraq istifadə edilir. Qeyd etdiyim kimi, tibbi cəhətdən zob dedikdə qalxanvari vəzin böyüməsi olmalıdır.
Xidmət sahəmizə aid olan qalxanabənzər vəzin xəstəlikləri dünya standartlarına uyğun şəkildə hərtərəfli araşdırılıb müalicə edilir. Xəstələrə lazım olan bütün hormon profili, antitellər, eləcədə ultrasonaqrafiya edilərək diaqnoz dəqiqləşdirilir, ehtiyac olan hallarda daha irəli müayinələr (boyun nahiyəsinin tomaqrafiyası, sintiqrafiya, tireoid iynə incə aspirasion biopsiyası və s.) olunaraq, sonra uyğun müalicə taktikası seçilərək xəstələr kontrola alınmaqla müalicə edilir. Xəstələrə problemin mahiyyəti izah olunur, xəstəlik barəsində ətraflı məlumat verilir.